Đi Qua Nước Mắt Nụ Cười
Nhà văn Nguyễn Đông Thức không có ý định gọi đứa con tinh thần này là Hồi ký, vì theo ông, “đây chỉ là những trang ghi chép về mảng đời đã qua của mình, có số phần riêng nằm trong cả một thời chung của bao bạn bè đồng trang lứa”.
Nơi đó có tiếng bút Bic chạy loạt soạt trên trang giấy của người mẹ vào buổi sớm tinh sương hay giữa đêm tĩnh mịch; có tiếng gõ máy đánh chữ của người cha khi viết báo, viết văn, dịch sách; có giọng ngâm thơ chúc Tết đầm ấm trong gia đình mà chất văn chương tựa hồ tuôn chảy như mạch nước ngầm.
“Gia đình thầy mẹ tôi là một gia đình nhà báo – nhà văn – nhà thơ chuyên nghiệp. Cho nên…
Ngoài oxy, không khí trong nhà tôi còn có chất gì?
Tôi nghĩ chắc là chất văn chương.”
Bằng văn phong gần gũi tự nhiên, cả một thời tuổi trẻ đã qua dàn trải dung dị từ quãng thời gian “nhất quỷ nhì ma” thuở còn ngồi trên ghế trường Trung học Võ Trường Toản, những rung động đầu đời của “hai… mối tình đầu”; đến giai đoạn cuộc đời riêng hòa cùng hơi thở chung của thời cuộc khi nước nhà thống nhất.
“24 tuổi, tôi dừng việc học, đi Thanh niên xung phong, đi bộ đội, về làm báo, viết văn… Số phận run rủi trải qua nhiều hoạt động. Loáng cái đã hơn 40 năm, gần hết đời người.
Cả một thời vun vút đi qua, có sôi nổi hào hứng mà cũng có ngỡ ngàng thất vọng… Giờ ngồi nhìn lại thấy có làm được nhiều điều không phải hổ thẹn, nhưng cũng không ít điều cứ tiếc nuối, giá như…”
Như lời của nhà văn Đoàn Thạch Biền đã viết:
Nguyễn Đông Thức có phong cách kể chuyện hóm hỉnh có duyên, ông đã hướng dẫn người đọc đi qua một giai đoạn lịch sử với “nước mắt, nụ cười”. Hồi ức này là của riêng tác giả nhưng ông cũng đạt được ý nguyện:
“Cung cấp cho người đọc ở các thế hệ sau hiểu biết thêm một chút về cuộc sống của những người thời trước mình, để cảm thông hơn”.
Nước mắt, nụ cười như bề mặt, bề trái của một sự việc. Hiểu được nó chưa chắc người ta sẽ sống an nhiên hơn, nhưng ít ra cũng bớt đi sự mù quáng.
Có lẽ, khi đã đủ đầy trải nghiệm trong cuộc sống, thì từng chặng đường đời, nhất là những tháng năm tuổi thơ và tuổi trẻ, lại theo dòng hồi tưởng trở về sống động, để nhớ, để yêu…
