Đọc hiểu tác phẩm hội họa

Đúng với tính chất của một khóa học nhanh hay một “dẫn nhập” (crash course), cuốn sách “Đọc hiểu tác phẩm hội họa” đóng vai trò như một khóa học nhanh chóng, nhưng cũng không kém phần sinh động, cung cấp hiểu biết cơ bản về hội họa phương Tây, trong dung lượng tương đối nhỏ. Độ cô đọng và súc tích cao của văn phong trong cuốn sách giúp độc giả nhanh chóng nắm được những nội dung trọng tâm nhất.

Cuốn sách là nguồn tư liệu cần thiết cho các độc giả mong muốn nắm được ngôn ngữ biểu đạt của những bức tranh, giúp họ có trải nghiệm tốt hơn khi tiếp xúc và tìm hiểu về hội họa. Dựa trên cơ sở cho rằng hội họa có một cách thức giao tiếp riêng biệt với người xem, tác giả phân tích ngữ pháp, từ vựng của những bức tranh, cung cấp cho độc giả bộ công cụ để khi đứng trước một tác phẩm, họ có thể trả lời câu hỏi: Tác phẩm này muốn nói điều gì?
Cuốn sách “Đọc hiểu tác phẩm hội họa” sẽ giúp bạn đạt được điều đó bằng cách:

• Cung cấp kiến thức về năm đặc điểm cơ bản của những bức tranh: hình dạng và vật liệu đỡ, dung môi và chất liệu, bố cục, phong cách và kỹ thuật, ký hiệu và biểu tượng.
• Đưa độc giả vào một hành trình thú vị của nghệ thuật phương Tây từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 21, thông qua việc xem xét 50 tác phẩm đa dạng về thể loại và phong cách.
• Nội dung “Đọc hiểu tác phẩm hội họa” được trình bày song song với hình ảnh minh họa sống động, góp phần khơi gợi trí tưởng tượng của độc giả. Có những bức tranh quen thuộc nhưng cũng có những bức tranh còn khá mới lạ với công chúng Việt Nam được tái hiện trong sách, mang đến một góc nhìn khác về hội họa phương Tây. 
• Hình minh họa trong cuốn sách bao gồm hai loại: Thứ nhất là phiên bản đầy đủ của các bức tranh, đặc biệt là 50 bức tranh được lựa chọn để phân tích kỹ lưỡng ở phần hai của cuốn sách. Thứ hai là các chi tiết nhỏ, các phần đáng chú ý trong một bức tranh được cắt ra và phóng to, nhằm minh họa cho điều mà tác giả đang tập trung phân tích, giúp độc giả dễ dàng theo dõi.

Tác giả cũng là một người thực hành nghệ thuật nên góc nhìn mang tính thực hành cao, những miêu tả về quá trình người nghệ sĩ vẽ hoặc sáng tạo tác phẩm hội họa khá chân thực.

Những điểm nổi bật của cuốn sách Đọc Hiểu Tác Phẩm Hội Họa

• Sách đề cập đến khá nhiều tác phẩm của các nghệ sĩ nữ, đây là một điểm sáng nếu so sánh với đa số những cuốn sách khai thác về lịch sử nghệ thuật phương Tây.
• Khổ sách: 16 x 19 cm, đây là một khổ nhỏ gọn, vừa vặn để bỏ túi, thuận tiện cho độc giả mang theo, tuy nhiên kích cỡ hình ảnh được in trong sách vẫn vừa đủ để độc giả quan sát tốt những chi tiết đắt giá.
  Sách in màu toàn bộ trên giấy C120, đảm bảo các bức tranh được tái hiện chân thực và bắt mắt.
• "Đọc hiểu tác phẩm hội họa” đi cùng loạt “A crash course series” với cuốn Đọc hiểu công trình kiến trúc. Hai cuốn sách sử dụng cùng một cách tiếp cận với hai lĩnh vực khác biệt là hội họa và kiến trúc, tìm hiểu về ngôn ngữ hay phương thức biểu đạt của từng lĩnh vực, từ đó biến chúng trở nên gần gũi và dễ nắm bắt hơn với độc giả.

Bố cục các phần

• Ngữ pháp của những bức tranh: Phân tích năm yếu tố cấu thành tác phẩm, bao gồm: hình dạng và vật liệu đỡ, dung môi và chất liệu, bố cục, phong cách và kỹ thuật, ký hiệu và biểu tượng. Đồng thời trong phần này còn có một mục phân tích về người họa sĩ - cá nhân sáng tạo ra tác phẩm.
• Phân tích tranh chi tiết: Phân tích 50 bức tranh tiêu biểu của hội họa phương Tây từ thế kỷ 15 đến thế kỷ 21 để làm rõ các ý tưởng đã nêu trong phần “Ngữ pháp của những bức tranh”.

Ý nghĩa của bìa sách Đọc Hiểu Tác Phẩm Hội Họa

Bìa sách phỏng theo bìa sách gốc. Tranh được dùng làm bìa: Trốn khỏi sự phê bình (Escaping Criticism), Pere Borrell del Caso, 1874, sơn dầu trên vải, Bộ sưu tập Ngân hàng Tây Ban Nha (Banco de España).

Họa sĩ đã ứng dụng ảo giác quang học (trompe l’oeil) để tạo nên cảm giác ba chiều cho tác phẩm, khiến người xem tưởng như thực sự có một cậu bé đang bước ra từ khung tranh. Một số 
học giả cho rằng bằng ảo ảnh này, người họa sĩ muốn nói đến con đường bứt phá khỏi những quy ước tiêu chuẩn trong hội họa thời đó. Khi lựa chọn bức tranh, có lẽ tác giả cũng đang muốn khích lệ người đọc bứt phá khỏi lối tư duy thông thường để nhìn ngắm và cảm nhận những bức tranh theo cách của riêng mình.

Với văn phong cô đọng và súc tích, “Đọc hiểu tác phẩm hội họa” chắc chắn sẽ là một cuốn sách thú vị đối với những độc giả yêu thích dòng sách nghệ thuật. Sách không chỉ hấp dẫn độc giả đại chúng mong muốn hiểu thêm về nghệ thuật, mà còn là một nguồn tài liệu quý báu cho những người thực hành nghệ thuật hoặc làm trong các lĩnh vực liên quan. Qua việc khám phá sâu sắc về lịch sử hội họa phương Tây, cuốn sách mở ra một thế giới nghệ thuật phong phú và đa dạng, giúp người đọc hiểu rõ hơn về các phong cách, trường phái và cả về những tác phẩm hội họa kinh điển.

Trích đoạn sách Đọc Hiểu Tác Phẩm Hội Họa

Trang 9: “Gu thẩm mỹ mang tính chủ quan, và sở thích nghệ thuật hoàn toàn là thị hiếu cá nhân. Tuy vậy, trước tiên bạn cần hiểu các tiêu chuẩn để đưa ra đánh giá. Ai cũng có thể nói “Tôi biết tôi thích gì” - nhưng bạn có dám chắc về điều đó không? Và làm thế nào bạn biết được? Điều gì là cơ sở cho đánh giá của bạn? Đó là định kiến hay ký ức, là cảm giác hay sự giáo dục?”

Trang 36: “Oscar Wilde cho rằng mọi bức chân dung đều được vẽ với cảm xúc của họa sĩ, chứ không phải của người mẫu. Người họa sĩ bộc lộ bản thân qua bức tranh màu sắc. Do đó bức chân dung tự họa là sự hội tụ những gì họa sĩ muốn nói về nghệ thuật của họ, một cách thể hiện về mặt vật lý nhằm mục đích hướng tới một đánh giá về phân tâm học. Nó có thể cung cấp một cái nhìn sâu sắc về bản chất của vô thức sáng tạo bên trong họ, những tham vọng cũng như ước muốn của họ. Tuy nhiên, hành động vẽ một bức chân dung tự họa cũng ngầm nói về cái chết, dự cảm về một cuộc sống bên kia nấm mồ và bình luận - đôi khi mỉa mai - về sự tồn tại phù phiếm và ngắn ngủi của con người. Khi vẽ một bức chân dung tự họa, người họa sĩ vừa nắm bắt cuộc sống vừa trì hoãn nó.”

Trang 130: “Mỗi bức tranh đều kể một câu chuyện, mặc dù một câu chuyện hay không phải lúc nào cũng tạo nên một bức tranh đẹp.”

Trang 231: “Frankenthaler nói: ‘Điều khiến tôi bận tâm khi làm việc không phải là liệu bức tranh có phải là tranh phong cảnh, hay tranh đồng quê, hay người ta có nhìn thấy cảnh hoàng hôn trong đó không. Điều khiến tôi lo lắng là - tôi có tạo ra một bức tranh đẹp hay không?’”

Thông tin tác giả Liz Rideal

• Là một nghệ sĩ, sử gia nghệ thuật và cây bút người Anh, Liz Rideal đồng thời là Giáo sư Mỹ thuật của Khoa Hội họa, Trường Mỹ thuật Slade, University College London. Bà cũng là tác giả tư liệu đào tạo và diễn giả của Phòng trưng bày Chân dung Quốc gia, London.
• Các tác phẩm nghệ thuật do Liz Rideal thực hiện thuộc nhiều bộ sưu tập nổi tiếng được trưng bày tại Bảo tàng Anh, Bảo tàng Victoria & Albert, Phòng trưng bày Tate… Những cuốn sách về nghệ thuật của bà tạo được tiếng vang lớn và đón nhận nhiều đánh giá tích cực của cả giới chuyên môn lẫn công chúng.