Hệ Ghi Ý – Về Nghĩa Và Rép

Hệ Ghi Ý - Về Nghĩa Và Rép

Friedrich Ludwig Gottlob Frege (1848 – 1925) là một nhà triết học, logic học và toán học người Đức. Là giáo sư toán tại Đại học Jena và được công nhận là cha đẻ của triết học phân tích, triết ngôn ngữ, với nhiều bài viết về logic và toán học. Mặc dù bị quên lãng phần lớn cuộc đời, ông vẫn được G. Peano và B. Russell đánh giá cao qua việc giới thiệu công trình của ông đến với các thế hệ triết gia sau này.

Một tập các bản dịch tiếng Anh các bài tiểu luận triết học của Frege xuất hiện lần đầu vào 1952, chỉnh sửa bởi các sinh viên của Wittgenstein, Peter Geach và Max Black. Bất chấp những lời khen ngợi rộng rãi của Russell và Wittgenstein, Frege vẫn ít được biết đến với tư cách là một triết gia khi còn sống. Ý tưởng của ông lan truyền chủ yếu thông qua những người mà ông gây ảnh hưởng, chẳng hạn như Russell, Wittgenstein và Carnap, và thông qua những công trình về logic và ngữ nghĩa của các tay logic học Ba Lan.

______________

Hệ Ghi Ý (Begriffsschrift – 1879) của Gottlob Frege là một trong những tác phẩm lẫy lừng nhất trong lịch sử logic học. Với tác phẩm này, bộ mặt của logic hình thức hiện đại được thành hình, và ngay cả hiện nay, ta cũng khó lòng hiểu được bằng cách nào mà chỉ một con người thôi lại có thể đạt được sự đa dạng về nội dung đột phá đến mức như vậy. Tuy nhiên, Hệ Ghi Ý, với tầm quan trọng như thế, gần như hoàn hảo như vậy, lại từng là một thất bại về xuất bản, bị hiểu sai và ghẻ lạnh (ngoại trừ Russell và Wittgenstein): có lẽ tác phẩm kinh điển này đã đi trước thời đại quá xa và phải mất rất nhiều năm để nó có thể bước vào lịch sử và được đón nhận nhờ những đóng góp không nhỏ qua các bài viết của Michael Dummet.

Gottlob Frege (1848-1925), người sáng lập ra logic hình thức hiện đại, người khai sinh ra ngữ nghĩa học hiện đại. Với triết ngôn ngữ, dù theo hay chống, bạn cũng không thể tránh được Frege: người làm ra một chuyển hướng quan trọng sang ngôn ngữ. Ngoài ra, ông cũng được xem là cha đẻ của triết học phân tích, là một trong những nhà triết học có ảnh hưởng nhất trong lịch sử. Phong cách lập luận của ông đã trở thành một kiểu mẫu cho phân tích triết học, những thành tựu kỹ thuật của ông là công cụ không thể thiếu trong logic và toán học. Các tác phẩm lớn khác: Những cơ sở của Số học (1884), Những luật cơ bản của số học (2 tập, 1893/1903), Hàm và Khái niệm (1891), Về nghĩa và rép (1892).